Планетала ике аҙна эсендә бер телдең юҡҡа сығыуына ышанаһығыҙмы? Башҡа һыймаҫлыҡ хәбәр бит! Йөҙ, илле, улай ғына ла түгел, хатта ун, биш кеше генә аралашҡан телдәр бар. Уларҙың киләсәген кем хәстәрләргә тейеш?
Өфөлә Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Гражданлыҡ йәмғиәтен үҫтереү һәм кеше хоҡуҡтарын яҡлау буйынса советтың күсмә ултырышы булды. Уның сиктәрендә “Торатау” конгресс-холында Рәсәйҙәге Аҫаба халыҡтарҙың халыҡ-ара телдәр йылына арналған “Башҡортостан халыҡтары телдәре – республиканың милли ҡаҙанышы” тигән форум ойошторолдо.
Сара балаларҙың сағыу сығышы менән башланды – кескәйҙәр ҡатнашыусыларҙы ун телдә сәләмләне.
Башҡортостан Башлығы хакимиәтенең Ижтимағи-сәйәси үҫеш идаралығының милли сәйәсәтте тормошҡа ашырыу бүлеге мөдире Ришат Сабитов сарала ҡатнашыусыларға республикабыҙ етәкселегенең сәләмен еткерҙе.
– 2019 йыл барыбыҙ өсөн дә иҫтәлекле – ул Башҡортостандың 100 йыллығы менән бәйле, – тине Ришат Хажиғәле улы. – Бынан тыш, быйыл арҙаҡлы шәхес Мостай Кәримдең тыуыуына 100 йыл тулыуҙы ла билдәләйәсәкбеҙ.
Ханты-Манси ҡалаһында ойошторолған “Рәсәйҙә аҫаба халыҡтарҙың телдәре йылы” халыҡ-ара форумында ил Президенты Владимир Путин ҡатнашты. “Аҫаба халыҡтарҙың теле, күркәм йолалары, ғөрөф-ғәҙәттәре, хужалыҡ тәртибе – беҙҙең дөйөм ҡаҙанышыбыҙ, улар Рәсәйҙең мәҙәни, этник күп төрлөлөгөн һәм төп байлығын тәшкил итә”, – тип Ришат Сабитов Владимир Владимировичтың сығышынан өҙөк килтерҙе.
Рәсәй Президенты ҡарамағындағы Гражданлыҡ йәмғиәтен үҫтереү һәм кеше хоҡуҡтарын яҡлау буйынса совет ағзаһы Андрей Бабушкин Википедиянан асып башҡорттар һәм эстондар, һәр береһе тураһында күпме мәҡәлә барлығын белешкән. Башҡорттар эстондарға ҡарағанда халыҡ һаны буйынса күпселекте тәшкил итһә лә, яҙмаларҙың аҙ булыуы уны аптырашта ҡалдырған.
Был нимә тураһында һөйләй? Башҡорт теле һағында үҙебеҙ тормаһаҡ, кем уны хәстәрләр? Уны үҫтереү һәм байытыуға һәр беребеҙ тамсылай булһа ла өлөш индерергә тейешбеҙ бит.
– Бөгөн туған телдәрҙе белеү – кешелек донъяһының талабы, сөнки үҙ телеңдә һөйләшә, яҙа, аралаша, уҡый белеү хәҙерге ваҡытта мәҙәниәтле, интеллигент, ҡыҫҡаһы, замана йәш кешеһенең визит карточкаһы булырға тейеш, – тине Рәсәй Дәүләт Думаһы депутаты, Башҡортостан халыҡтары ассамблеяһы советы рәйесе Зөһрә Рәхмәтуллина.
Башҡортостан – халыҡ-ара дуҫлыҡ тәңгәлендә бүтәндәргә өлгө. Белем усаҡтарында туған телдәрҙә уҡытыу ойошторолған, балалар туған телен өйрәнә, был йәһәттән бер ниндәй ҙә ҡаршылыҡтар юҡ. Республикабыҙҙа бер нисә телдә гәзит-журналдар баҫыла, милли матбуғат үҫеш кисерә.
Башҡортостанда Башҡорт телен һаҡлау һәм үҫтереү буйынса фонд төҙөлдө, Башҡортостан Башлығының гранты булдырылды. Туған телебеҙҙе өйрәнеү буйынса һәр яҡлап та шарттар тыуҙырылған. Мөмкинлектәрҙе тулыһынса файҙаланырға ғына кәрәк.